Steven Bol Kousenbandslangen

Inleiding

Thamnophis eques patzcuaroensis, een ondersoort van de Mexicaanse Kousebandslang, is nog altijd vrij zeldzaam in de kousebandslangenhobby.

Thamnophis eques patzcuaroensis nakweek

Deze ondersoort is net als de andere nieuwe ondersoorten van T. eques beschreven door Roger Conant in 2003. Conant heeft deze ondersoort vernoemd naar zijn habitat: Het meer van Pátzcuaro in Michoacán, Mexico.

Mijn kweekgroep is afkomstig van het nabijgelegen meer van Zirahuén; dit ligt ongeveer 13 km ten zuiden van het meer van Pátzcuaro. Oorspronkelijk dacht ik dat deze exemplaren uit het meer van Zirahuén tot een nieuwe nog niet beschreven ondersoort behoorden en mogelijk dat ze in de komende jaren alsnog beschreven worden als een nieuwe ondersoort. Maar vanwege het feit dat deze 2 meren heel dicht bij elkaar liggen en omdat ik Thamnophis eques ook in aquatische habitats in de omgeving van het meer van Pátzcuaro heb waargenomen is het heel goed mogelijk dat alle slangen in een straal rondom het meer van Pátzcuaro allemaal tot dezelfde ondersoort behoren.

Thamnophis eques patzcuaroensis nakweek

Omdat ik zelf nooit het meer van Pátzcuaro heb bezocht weet ik niet precies hoe de Thamnophis eques er daar in levende lijve uitzien, maar als ik de beschrijving van Conant (2003) er op na lees heb ik niet het idee dat deze slangen qua uiterlijk enorm verschillen van mijn kweekgroep die afkomstig is van het meer van Zirahuén.

Daarom beschouw ik deze slangen als T.e.patzcuaroensis.

Lengte en grootte van Thamnophis eques patzcuaroensis

Thamnophis eques patzcuaroensis nakweek

T. eques is een erg grote en zwaar gebouwde soort kousebandslang en Conant (2003) had een nieuw record voor T. eques (obscurus): 121,6 cm totale lengte (TL). Met name de vrouwtjes kunnen erg lang en zwaar worden. Vrouwtjes van T. eques zijn de grootste kousebandslangen die ik ooit gezien heb. De enige soort die echt veel groter word is de Californische Thamnophis gigas. Het nieuwe record voor T. eques staat sinds 2012 op 130,7 cm (Bol & Bruchmann, 2012).

Conant (2003) maakt melding van een grote zwangere vrouwelijke T. e. patzcuaroensis met een totale lengte van 102,5 cm. Mijn 2 grote adulte vrouwtjes zijn nu 112,5 en 111 cm lang (TL). Ze zijn waarschijnlijk 9-11 jaar oud, en wegen 420 en 380 gram. Ik verwacht dat T. e. patzcuaroensis net zo lang en zwaar kan worden als T. e. scotti en T. e. obscurus.

Verspreiding van T. e. patzcuaroensis.

Thamnophis eques patzcuaroensis wildvang; volwassen man

De Meer van Pátzcuaro kousebandslang komt voor in het meer van Pátzcuaro (Conant, 2003). Mijn kweekgroep komt uit het meer van Zirahuén, slechts 13 km ten zuiden van het meer van Pátzcuaro.

Zelf heb ik ook een Mexicaanse Kousebandslang waargenomen nabij Tiripetio, Michoacán. Deze leek erg veel op de exemplaren uit met meer van Zirahuén. In de nabije omgeving van Tiripetio is veel potentieel geschikt habitat (moerassen, kanalen en tijdelijke poelen) voor Thamnophis eques beschikbaar.

Meer van Zirahuèn.

Mogelijk is er ook hier sprake van overgangsgebieden waar natuurlijke hybriden voorkomen tussen verschillende ondersoorten, zoals Conant (2003) dit beschrijft voor T.e.cuitzeoensis en T.e.eques in de lagune van Yuriria.

Meer onderzoekis nodig maar ik verwacht dat het verspreidingsgebied van T.e.patzcuaroensis een groter gebied rondom de meren van Pátzcuaro en Zirahuén omvat.

Waarnemingen van T. e. patzcuaroensis  in de natuur.

Conant (2003) beschrijft in zijn artikel zijn waarnemingen in het natuurlijke habitat van de Meer van Pátzcuaro Kousebandslang in Michoacán, Mexico.

Meer van Zirahuèn.

Ik heb zelf alleen het meer van Zirahuén en het gebied rondom Tiripetio bezocht.

Meer van Zirahuèn.

Het meer van Zirahuén is een prachtig diep bergmeer (42 meters) met erg helder en schoon water. Het is vrij hoog gelegen: 2080 meters.

Het gebied rondom het meer is nog relatief ongerept, met veel bos en relatief weinig menselijke bewoning.

Zonplek T.eques in het meer van lake Zirahuèn.

Ik heb een klein aantaI dieren kunnen waarnemen laat in het jaar (20 en 21 november). De meeste exemplaren werden zonnend aangetroffen op de oevers vroeg in de morgen en laat in de middag.

Hyla sp.?; Boomkikker in het meer van Zirahuèn.

Eén slang werd zwemmend waargenomen, drijvend aan de oppervlakte net zoals ik dat gezien heb bij T.e.obscurus en T.e.scotti.

Ook hier komt T. eques sympatrisch voor met Thamnophis melanogaster canescens, net zoals in vele van de andere vulkanische meren.

Qua potentiële prooidieren heb ik wat kikkers waargenomen. En uiteraard zit er heel veel vis in het diepe meer.

Beschrijving van Thamnophis eques patzcuaroensis

Thamnophis eques patzcuaroensis wildvang; volwassen man

Thamnophis eques patzcuaroensis is een overwegend bruine kousebandslang met 3 duidelijk afgescheiden lengtestrepen. Er bevind zich een dubbele rij van donkere vlekken tussen de strepen, waarvan de onderste rij vaak het meeste duidelijk zichtbaar is.

Thamnophis eques patzcuaroensis wildvang; volwassen vrouw

De rug streep is geel, crème of beige kleurig. De zijstrepen zijn witter van kleur.

De drie strepen steken duidelijk af door de omringende rijen van bruine schubben.

Al mijn exemplaren hebben een fraaie warm gele kin, supralabiaal schilden en nek vlek.

Terrarium

De Meer van Pátzcuaro Kousebandslang is vrijwel probleemloos te houden in gevangenschap, net zoals de meeste andere ondersoorten van T. eques.

Thamnophis eques patzcuaroensis wildvang; volwassen vrouw

Vanwege zijn grote formaat is het raadzaam ze in een niet te klein terrarium te houden: minimum formaat voor 1 volwassen koppel is 100 x 50 x 50 cm, maar een 150 cm lange bak is beter geschikt. Ze houden van een droog en goed geventileerde terrarium met een waterbak om in te zwemmen en uit te drinken. De waterbak moet groot genoeg zijn voor de slangen om in onder te dompelen. Laat de temperatuur lokaal gedurende de dag oplopen tot 30 – 35 °C. De T. e. patzcuaroensis zijn goede eters.

De slangen laten zich meestal goed zien zonnende op een tak onder de lamp. Met name als de bak in zijn geheel niet zo warm is en de slangen echt op de warmste plek moeten zonnen om hun voorkeurstemperatuur te bereiken.

Een echte winterrust is niet noodzakelijk. Maar een koelere periode in het terrarium van 2 – 3 maanden waarbij de nachttemperaturen zakken tot 17 – 10°C bootst de natuurlijke situatie goed na en zal waarschijlijk voldoende stimulans zijn om mee te kweken. Tot op heden heb ik mijn dieren nauwelijks een winterrust gegeven. Maar de activiteit en eetlust van de slangen neemt duidelijk af in de koudste wintermaanden. Vaak weigeren ze weken achtereen voedsel. Maak je dus niet te veel zorgen wanneer dit gebeurt. De nachttemperaturen kunnen in mijn slangenkamer gedurende de wintermaanden soms zakken tot 8 – 12 °C (hoewel 15 – 17 °C vaker voorkomt).

Thamnophis eques patzcuaroensis wildvang; volwassen vrouw

Ik houd mijn volwassen dieren vanwege praktische redenen in een totaal droge bak met een waterbak. Maar deze ondersoort is ook zeer geschikt voor een “aqua-terrarium” met veel water en slechts een klein (maar compleet droog) landgedeelte wat verwarmd wordt door een sterke lamp tot 30 – 35 °C.
In een dergelijk “habitat” terrarium zullen deze zeer aquatische slangen nog meer van hun natuurlijke gedrag laten zien.

In tegenstelling tot T. e. scotti  en T. e. obscurus baren de vrouwtjes van deze ondersoort (tot nu toe) slechts één maal per jaar levende jongen, meestal in juli of augustus. Ondanks dat ze onder identieke omstandigheden worden gehouden als scotti en obscurus.

Care sheet

Thamnophis eques patzcuaroensis wildvang; volwassen vrouw

Mijn artikel uit 2012 over Thamnophis eques scotti (Bol & Bruchmann, 2012), welke online op mijn website kan worden nagelezen kan goed dienen als een standaard aanbeveling (care sheet) voor deze ondersoort van de Mexicaans Kousebandslang.

Kweek groep

Mijn kweekgroep bestaat uit (nakweek van) 3 volwassen (onverwante) wildvang exemplaren.

Ik kweek deze ondersoort sinds 2012. 

Literatuur:
Bol, S. & H. Bruchmann, 2012. Scott’s Mexican Garter Snake (Thamnophis eques scotti; Conant, 2003) in the wild and in captivity. (Part 1 of 2). The garter snake 17 (3): 15-25.
Bol, S. & H. Bruchmann, 2012. Scott’s Mexican Garter Snake (Thamnophis eques scotti; Conant, 2003) in the wild and in captivity. (Part 2 of 2). The garter snake 17 (24-31): 16-27.
Conant, R., 2003. Observations on Garter Snakes of the Thamnophis eques complex in the Lakes of Mexico’s Transvolcanic Belt, with descriptions of New Taxa. American museum novitates 3406: 1-64.